W 2018 roku Zespół Śpiewaczy „Zagłębianki” obchodził jubileusz 40-lecia swojej pracy artystycznej. Powstał w 1976 roku w Sarnowie i jest najstarszym zespołem ludowym w gminie Psary.

Narodził się z inicjatywy Marianny Bijak (1978–79), która była kierownikiem zespołu i kapeli. Następnie funkcję tę przejęła Maria Dziedzic i kontynuowała ją do 2007 roku. Obecnie, już od 13 lat grupą opiekuje się Janina Okularczyk, która wcześniej związana była z zespołem z Góry Siewierskiej. Na początku konsultantem zespołu i kapeli była Zdzisława Szwedowska, a choreografem Maria Gaduła. Wtedy to grupa składała się z 45 osób, które równocześnie były członkiniami Kół Gospodyń Wiejskich z Sarnowa, Łagiszy, Psar czy Preczowa.

Do pierwszego składu kapeli należeli: Lucjan Musiał - akordeon guzikowy, Józef Żurek – skrzypce, Dariusz Gajdziński – kontrabas, Antoni Dziedzic – bęben i werbel. Z czasem członkowie zespołu zmieniali się – na akordeonie grał Jacek Szopa i dołączyła Elżbieta Sibielak, również grająca na akordeonie. W tym samym okresie powstała rodzinna kapela Nowaków i Miklasów, która również współpracowała z Zespołem Śpiewaczym „Zagłębianki”. Obecnie kapelę tworzą: Janina Okularczyk – akordeon, Stefan Miklas – kontrabas, Zenon Miklas – skrzypce.

„Zagłębianki” w całym okresie swojej działalności występowały na wielu przeglądach i festiwalach folklorystycznych, gdzie były wyróżniane i nagradzane, m. in. na Wojewódzkim Przeglądzie Zespołów Folklorystycznych „Wici”, Przeglądzie Widowisk Obrzędowych w Poraju, Międzynarodowym Przeglądzie Zespołów Regionalnych „Złoty Kłos”, Wojewódzkim Przeglądzie Wiejskich Zespołów Artystycznych w Brennej.

Grupa prezentowała również folklor Zagłębia Dąbrowskiego na antenie Polskiego Radia w programie pt. „Melodie i muzyka folklorem malowane”, a także podczas programu telewizyjnego pt. „Mapa folkloru Polski”. Podsumowaniem 20-letniej działalności było nagranie kasety magnetofonowej w Studiu Polskiego Radia w Katowicach (tytuł: Ludowy Zespół „Zagłębianki”. Pod kierownictwem Zenona Olszewskiego). W 2008 roku Zespół otrzymał Nagrodę Starosty Powiatu Będzińskiego „Kasztelankę” za całokształt pracy artystycznej.

Zespół Śpiewaczy „Zagłębianki” wykonuje pieśni ludowe o różnej tematyce, związane z obrzędowością np. doroczną – repertuar dożynkowy (Praca żniwna się skończyła; Nasz kumoter Grzela), tzw. „Zapusty”, „Jasełka”, „Herody” czy „Noc Świętojańska”, z grupy powszechnych – zalotne (W moim ogródeczku; Jedzie Jasio, jedzie; Gołąbeczek), miłosne (Chłopaki, chłopaki; Z tamtej strony jeziora; Od buczka do buczka), rodzinne (Mamo, moja mamo), towarzyskie, lokalne (W tym naszym Zagłębiu; Jestem Sarnowianka; Pod sarnowskim lasem), żartobliwe (Na piecu oroł, żyto sioł), popularne o zasięgu ogólnopolskim (np. Dziś do ciebie przyjść nie mogę) oraz repertuar typowo śląski (np. ze Śląska Cieszyńskiego – Joniczek trowe siecze). W ich repertuarze znajdują się również pieśni autorskie o tematyce związanej z regionem np. pieśń Tu w naszym Zagłębiu, autorstwa Mieczysława Nowaka (1986) czy Na turnieju Kół Gospodyń.

Do ciekawych wątków pieśniowych należy pieśń o incipicie Wisi jabłko, wisi. Można ją zaklasyfikować do grupy pieśni powszechnych o charakterze miłosnym (nieszczęśliwa miłość), ale też jako tę, która podejmuje tematykę refleksyjną. Interesujące są elementy rytmiczne o charakterze synkopowym, co wpisuje się w różnorodność folkloru zagłębiowskiego (wpływy Małopolski Zachodniej).

Z kolei pieśń Pod sarnowskim lasem lasem również dotyczy tematyki miłosnej, ale o nieco żartobliwym charakterze. Tekst zdecydowanie świadczy o przynależności tego wątku do repertuaru lokalnego, o czym dowodzi umiejscowienie akcji – pod Sarnowskim lasem i główna bohaterka – Sarnowianka.