Zagłębianki

Zagłębianki

Odtwórz nagranie artykułu

W 2018 roku Zespół Śpiewaczy „Zagłębianki” obchodził jubileusz 40-lecia swojej pracy artystycznej. Powstał w 1976 roku w Sarnowie i jest najstarszym zespołem ludowym w gminie Psary.

Narodził się z inicjatywy Marianny Bijak (1978–79), która była kierownikiem zespołu i kapeli. Następnie funkcję tę przejęła Maria Dziedzic i kontynuowała ją do 2007 roku. Obecnie, już od 13 lat grupą opiekuje się Janina Okularczyk, która wcześniej związana była z zespołem z Góry Siewierskiej. Na początku konsultantem zespołu i kapeli była Zdzisława Szwedowska, a choreografem Maria Gaduła. Wtedy to grupa składała się z 45 osób, które równocześnie były członkiniami Kół Gospodyń Wiejskich z Sarnowa, Łagiszy, Psar czy Preczowa.

Do pierwszego składu kapeli należeli: Lucjan Musiał - akordeon guzikowy, Józef Żurek – skrzypce, Dariusz Gajdziński – kontrabas, Antoni Dziedzic – bęben i werbel. Z czasem członkowie zespołu zmieniali się – na akordeonie grał Jacek Szopa i dołączyła Elżbieta Sibielak, również grająca na akordeonie. W tym samym okresie powstała rodzinna kapela Nowaków i Miklasów, która również współpracowała z Zespołem Śpiewaczym „Zagłębianki”. Obecnie kapelę tworzą: Janina Okularczyk – akordeon, Stefan Miklas – kontrabas, Zenon Miklas – skrzypce.

„Zagłębianki” w całym okresie swojej działalności występowały na wielu przeglądach i festiwalach folklorystycznych, gdzie były wyróżniane i nagradzane, m. in. na Wojewódzkim Przeglądzie Zespołów Folklorystycznych „Wici”, Przeglądzie Widowisk Obrzędowych w Poraju, Międzynarodowym Przeglądzie Zespołów Regionalnych „Złoty Kłos”, Wojewódzkim Przeglądzie Wiejskich Zespołów Artystycznych w Brennej.

Grupa prezentowała również folklor Zagłębia Dąbrowskiego na antenie Polskiego Radia w programie pt. „Melodie i muzyka folklorem malowane”, a także podczas programu telewizyjnego pt. „Mapa folkloru Polski”. Podsumowaniem 20-letniej działalności było nagranie kasety magnetofonowej w Studiu Polskiego Radia w Katowicach (tytuł: Ludowy Zespół „Zagłębianki”. Pod kierownictwem Zenona Olszewskiego). W 2008 roku Zespół otrzymał Nagrodę Starosty Powiatu Będzińskiego „Kasztelankę” za całokształt pracy artystycznej.

Zespół Śpiewaczy „Zagłębianki” wykonuje pieśni ludowe o różnej tematyce, związane z obrzędowością np. doroczną – repertuar dożynkowy (Praca żniwna się skończyła; Nasz kumoter Grzela), tzw. „Zapusty”, „Jasełka”, „Herody” czy „Noc Świętojańska”, z grupy powszechnych – zalotne (W moim ogródeczku; Jedzie Jasio, jedzie; Gołąbeczek), miłosne (Chłopaki, chłopaki; Z tamtej strony jeziora; Od buczka do buczka), rodzinne (Mamo, moja mamo), towarzyskie, lokalne (W tym naszym Zagłębiu; Jestem Sarnowianka; Pod sarnowskim lasem), żartobliwe (Na piecu oroł, żyto sioł), popularne o zasięgu ogólnopolskim (np. Dziś do ciebie przyjść nie mogę) oraz repertuar typowo śląski (np. ze Śląska Cieszyńskiego – Joniczek trowe siecze). W ich repertuarze znajdują się również pieśni autorskie o tematyce związanej z regionem np. pieśń Tu w naszym Zagłębiu, autorstwa Mieczysława Nowaka (1986) czy Na turnieju Kół Gospodyń.

Do ciekawych wątków pieśniowych należy pieśń o incipicie Wisi jabłko, wisi. Można ją zaklasyfikować do grupy pieśni powszechnych o charakterze miłosnym (nieszczęśliwa miłość), ale też jako tę, która podejmuje tematykę refleksyjną. Interesujące są elementy rytmiczne o charakterze synkopowym, co wpisuje się w różnorodność folkloru zagłębiowskiego (wpływy Małopolski Zachodniej).

Z kolei pieśń Pod sarnowskim lasem lasem również dotyczy tematyki miłosnej, ale o nieco żartobliwym charakterze. Tekst zdecydowanie świadczy o przynależności tego wątku do repertuaru lokalnego, o czym dowodzi umiejscowienie akcji – pod Sarnowskim lasem i główna bohaterka – Sarnowianka.

Galeria

KGW Sarnów na 10-leciu Kółka Rolniczego, Psary 1986
Zdjęcie KGW „Sarnów” na 10-leciu Kółka Rolniczego z Psar.
  • KGW Sarnów na 10-leciu Kółka Rolniczego, Psary 1986. Powiększ zdjęcie.
  • Zagłębianki na przeglądzie Wici, Chorzów 1990. Powiększ zdjęcie.
  • Zagłębianki z kapelą i zespołem dziecięcym, Sarnów. Powiększ zdjęcie.
  • Zagłębianki w GOK Sarnów, lata 90 dwudziestego wieku. Powiększ zdjęcie.
  • Zagłębianki na schodach GOK Sarnów, lata 90 dwudziestego wieku. Powiększ zdjęcie.

Pieśni

Zapis nutowy pieśni Pod Sarnowskim lasem

Odtwórz pieśń Pod Sarnowskim lasem

Zapis nutowy pieśni Wisi jabłko, wisi

Odtwórz pieśń Wisi jabłko, wisi